Prògram Choinnich

Coinneach MacÌomhair (CM): Tha fèis ùr iomain gu bhith air a chumail ann an Leòdhas a' tòiseachadh an ath-oidhch'. Fèis Iomain Tighearna nan Eilean an t-ainm a th' air an fhèis a tha seo, air sgàth gu bheil iad air cuach fhaighinn bhon Phrionnsa Teàrlach. Sgiobaidhean às an Eilean Sgitheanach, Uibhist, Taobh Siar Rois agus Leòdhas fhèin a' gabhail pàirt. Tha dithis dhen fheadhainn a tha an sàs anns an fharpais ùr a tha seo còmhla riumsa. An toiseach Niall Fearghasdan. Uill, dè bu choireach gun do smaoinich sibh air a leithid seo a dh'fharpais a chur air dòigh, a Nèill?

Niall Fearghasdan (NF): Madainn mhath, a Choinnich. An reusan a chuir sinn seo air adhart gur e gun robh ùidh mòr aig an clann ann an iomain ann a sheo, agus airson misneachd a thoirt dha na daoine, na pàrantan 's daoine eile, tighinn a-staigh ag obair còmhla rinn ann an iomain. 'S e dìreach...

CM: Fèis chloinne a th' ann. Fèis chloinne a th' ann, a-rèiste. Dè an aois aig am bi a' chlann a tha seo?

NF: Bidh an clann suas gu dusan bliadhna a dh'aois.

CM: Agus tha iad gu bhith a' fuireach còmhla ri chèile fad dà oidhche no rudeigin, nach eil?

NF: Fad dà oidhche ann an Ionad Coimhearsnachd a' Bhac. Agus tha iad a' dol a bhith ann a shiud air leabaidhean-campa. Ach tha feum againn air dusan leabaidhean-campa fhathast, agus ma tha duine ag èisteachd, faodaidh iad fònadh a-staigh thugad fhèin no na leabaidhean-campa a chur sìos gu Ionad Coimhearsnachd a' Bhac.

CM: Sin agad e. Uill, sin agad e. 'S iomadh rud annasach a chaidh iarraidh air a' phrògram seo, ach seo a' chiad turas a tha fhios aig... cho fhad 's as aithne dhomh a bha daoine ag iarraidh leabachan-campa. Alasdair Barden, tha thusa an sàs ann an seo, ag obair an seo... ag ullachadh airson seo cuideachd, agus tha cuach eireachdail air do bheulaibh ann an sin. An e sin an cuach a fhuair sibh bhon a' phrionnsa Teàrlach?

Alasdair Barden (AB): 'S e. Bho chionn treiseag nuair a bha sinn a' smaoineachadh air a' cho-fharpais seo, bha sinn airson, man a bha Niall ag ràdh, brosnachadh a thoirt dha daoine, 's bha sinn a' smaoineachadh air cuideigin a dh'fhaodadh duais a thoirt dhuinn, agus, uill, bhon as e Tighearna nan Eilean, no Triath nan Eilean, a th' ann am Prionnsa Teàrlach, sgrìobh sinn thuige. Dh'fhònaig mi an toiseach dhan Lùchairt Buckingham. Dh'fhaighnich mi dha directory enquiries dè an àireamh a bh' aca, agus fhuair mi am press office, 's chuir iadsan gu Saint James's Palace mi. Bha mi gu math aineolach mu dheidhinn man a tha cùisean ag obair shìos an sin. Agus fhuair sinn litrichean air ais. Bha iad gu math modhail, agus bha tòrr ùidh aige fhèin agus anns na daoine a bha ag obair còmhla ris ann an seo, agus 's iad fhèin a rinn an seòrsa dreach a th' air a... air a' chuach.

CM: Agus tha e neo-àbhaisteach. Air a dhèanamh de dh'fhiodh cruaidh, agus ann an seòrsa de bhobhla, agus sin air a chumail suas le rud... le stand, mar a chanas sinn, agus am broinn a' bhobhla tha e ag ràdh, Duais Triath nan Eilean, the Lord of the Isles Trophy, agus timcheall air an taobh a-muigh aige, àiteachan far an urrainn dha ainmeannan a bhith air an cur.

AB: Tha. Thuirt iad an toiseach nach e... nach e cupa a bhiodh ann. Bha iad ag ràdh nach robh iad ag iarraidh rud... rudeigin mar sin, bhon bha tòrr rudan, cupannan mar sin, agus bha sinne a' smaoineachadh gur e sgiath air choreigin a bhiodh ann, ach thàinig seo ann am bucas mòr an latha eile 's bha sinn air leth toilichte. Sin as coireach gun tug sinn a-steach e airson sealltainn dhuibh.

CM: Ò, uill, tha e eireachdail dha-rìribh. Dè cho cudromach 's a tha e, an rud a tha Niall air a bhith ag ràdh ann an siud, a thaobh chloinne an-dràsta? Fo aois dhà... dà bhliadhna dheug. Tha iad a' tighinn às na diofar eileanan, gu bhith cruinn còmhla ann an sin, ma gheibh sibh an leapannan air an son...

AB: Seadh. Tha mi cinnteach gum bi iad cruinn còmhla ma tha leapannan ann fhathast.

CM: Dè cho cudromach 's a tha seo dhuibh fhèin, a tha air a bhith a' feuchainn ri bhith a' brosnachadh iomain anns na h-Eileanan an Iar, far nach eil e air a bhith bho chionn bliadhnaichean, gu bheil sibh air an ìre seo a ruighinn?

NF: Uill, faodaidh tu a ràdh, a rèir eachdraidh, gun robh sgiobaidhean a' tighinn a-nall ann a sheo, gu bataraidh ann an Steòrnabhagh ceud bliadhna air ais airson co-fharpais mar seo. 'S mar sin, tha an rud air ath-bheothachadh a-rithist, ceud bliadhna...

CM: Agus cia mheud duine a tha a' tighinn chun an fharpais a tha seo? Cia mheud duine a bhios ann?

NF: Bidh mu leth-cheud òigridh a' tighinn a-nall, agus an òigridh againn fhìn cuideachd. Bidh suas... bidh suas gu ceithir fichead òigridh ann co-dhiù, agus pàrantan agus luchd-teagaisg.

CM: Dè cho duilich 's a tha e air a bhith dhuibh seo a chur air dòigh ann an ùine cho goirid bho thòisich a h-uile duine agaibh a dhol an sàs ann an iomain a-rithist?

NF: Uill, tha e gu math doirbh, air sgàth nach eil mòran ann airson a h-uile càil a tharraing ri chèile, ach tha misneachd mòr againn 's tha sinn a' tarraing a h-uile càil ri chèile. Bidh e... 's e latha math a bhios ann.

CM: Nise, tha sinn a' bruidhinn air farpais. Tha farpais iomain gu bhith agaibh, ceart gu leòr, ach tha sibh a' tabhachd rudan eile do dhaoine cuideachd, nach eil?

AB: Tha. Tha cùisean cultarail agus - dè eile a chanadh tu? - tha a' chlann a' tighinn 's tha iad a' faighinn feasgar a-màireach 's feasgar Dihaoine a' dol timcheall a' faicinn cuspairean man croitearachd. Tha iad a' dol a dh'fhaicinn cuideigin a' buain mòna, 's a' faicinn... ò, tha, tha. Agus...

CM: A bheil fhios agad air a seo, cha mhòr nach eil sin na shùileachan cho mòr de chlann Leòdhais anns an latha a th' ann an-diugh 's a bhios e dhan an fheadhainn a tha a' tighinn bho tìr-mòr.

AB: Tha mi cinnteach. Tha mi cinnteach. Agus cuspairean mar sin. A' rùsgadh caoraich, a' dèanamh gruth 's a leithid, agus treabhadh, rudan mar sin, rudan ceangailte ri croitearachd agus na h-eileanan 's rudan a shaoileadh tu a bhiodh daoine air tìr-mòr air faicinn cuideachd ach cuiridh mi geall nach fhaca, agus tha tòrr ùidh aig na daoine ann an seo. Agus chuidich e cuideachd gun robh pìos cultarail... nuair a bha sinn a' bruidhinn ris an lùchairt mu dheidhinn faighinn an duais 's a h-uile càil, tha mi cinnteach gun do chuidich sin dhaibhsan taic a thoirt dhuinn air a seo.

CM: Mar sin, ma bhios... mana bi na casan goirt às dèidh a bhith a' cluich iomain, bidh rudeigin eile agaibh dhaibh, agus tha sibh a' crìochnachadh le cuirm an uair sin air an tràigh, nach eil?

NF: Tha, tha. Agus tha suipear meadhan-latha againn cuideachd an dèidh na geamachan, agus ma tha pàrantan ann a tha ag èisteachd, faodaidh iad tighinn ann cuideachd. Tha dòchas gum bi barrachd ùidh le na pàrantan ann an iomain an dèidh an co-fharpais seo. Tha mi an dòchas gun tog e an inntinn aca mu dheidhinn iomain agus an sàs anns a' ghèam.

CM: A bheil mi a' tuigse gur e... gu bheil sibh a' faicinn seo mar a' chiad bhliadhna, gur e rud a tha seo a bhios ann bliadhnaichean eile?

AB: Tha. Sin as coireach gu bheil dusan sgiath timcheall air a' chopan a tha seo. Tha sinn an dòchas gun cùm e a' dol às dèidh seo.

CM: Tha sibh ga dhèanamh air a' Bhac ann an Leòdhas am-bliadhna sa. An ann an sin a bhios e às dèidh seo, a bheil fhios agaibh? No am bi e ann an àitichean eile? No a bheil sibh... a bheil sibh airson obrachadh a-mach fhathast?

AB: Bidh. Bidh e ann an Leòdhas, saoilidh sinn, bhon as e Comann Camanachd Leòdhais a tha ga chur air dòigh, ach chan eil... chan eil e stèidhichte air a' Bhac. Dh'fhaodadh e bhith ann an àite sam... àite sam bith ann an Leòdhas. Tha sinn an dòchas gum faigh sinn raon-chluiche ceart airson camanachd anns na h-eileanan, tha sinn an dòchas, aig a h-uile baile far a bheil aiseag a' tighinn a-steach airson brosnachadh sgiobaidhean tighinn bho tìr-mòr. Tha na raoin-cluiche aig... airson camanachd nas motha, an dàrna leth a-rithist na raon-cluiche ball-coise, 's mar sin tha sinn airson co-dhiù ceithir no rudeigin a thogail anns na h-Eileanan an Iar.

CM: Thuirt thu siud ann an ùine gu math... gu math goirid, ach 's e obair mhòr a tha sin, ceithir pàircean dhen a' mheud sin fhaighinn anns na h-Eileanan an Iar. Mo thaing dhan an dithis agaibh airson a thighinn a-steach a dh'innse dhuinn mu dheidhinn seo. Agus tha an iomain a tha siud ri fhaicinn aig Pàirce Chuil anns a' mhadainn Dihaoine, agus bidh am pàrtaidh a' dol feasgar Dihaoine. Thig feadhainn chun a sin, ceart gu leòr, tha mi cinnteach. Mo thaing dhan an dithis agaibh airson a thighinn a-steach a dh'innse dhuinn mu dheidhinn an fhèis ùr a tha seo. Niall Fearghasdan agus an Dotair Alasdair Barden.