Dòmhnall Cam agus mar a mharbh e saighdearan Chaisteal Steòrnabhaigh.
Fiosraichean
Luchd-clàraidh
Ceann-latha
March 1955
Àireamh a’ chlàir
29010
Pàirt 1
fiosrachadh a' chlàraidh
Àireamh a' Chlàir Thùsail
SA1955.6.A6(c)
Àireamh an Teip Thùsail
Geàrr-chunntas
Dòmhnall Cam agus mar a mharbh e saighdearan Chaisteal Steòrnabhaigh.
Uair a bha seo, chaidh Dòmhnall Cam gu Caisteal Steòrnabhaigh. Chuir e pleata mhòr mu thimcheall, is thòisich e ri dannsadh air a' ghainmhich. Bha a chlaidheamh fon phleata agus, nuair a thàinig na saighdearan Sasannach a-mach ga choimhead, ghabh e dhaibh is mharbh e iad.
Neach/Cuspair a' Chlàir
Dòmhnall Cam
Àite a' Chuspair
Siorrachd - Ros is Cromba
Paraiste - Steòrnabhagh
Eilean - Leòdhas
Baile/Àite - Steòrnabhagh
Cànan
Gàidhlig
Seòrsa
Cruinneachadh
Tar-sgrìobhadh
James Ross (JR): Ciamar a-nis a rinn e... a ghabh e Caisteal Steòrnabhaigh uaireigineach? Nach robh... an robh naidheachd ann mun a sin?
Ruairidh MacAmhlaigh (RM): Ò seadh an caisteal...
JR: Rinn e an gnothach air na Sasannaich.
RM: Rinn e an gnothaich air na Sasannaich. Thàinig e fhèin 's dhà no trì eile à Ùig a-nall agus... Thàinig e fhèin 's dhà no trì... dhà no trì eile à Ùig a-nall agus dh'fhalaich an fheadhainn a thàinig còmhla ris e fhèin... iad fhèin. Agus thàinig esan agus sheas e, sheas e ann a shiud air a' ghainmhich agus aodach boireannaich air agus e cas-rùisgte, 's e a' dannsa ann a shin 's pleata... pleata mhòr mu uachdar agus an claidheamh fon a... fon a' phleata. Agus 's ann a dh'fheumadh iad tighinn a-mach a choimhead a' bhoireannaich 's a' gabhail view oirre. Air a fhuair esan a-mach iad, chun na traghad, chaidh e eatorra 's an caisteal. Ghabh e dhaibh. Bha càch a-nuas còmhla ris. Ghabh iadsan dhàsan. Mharbh iad a bhràthair ann.
"Seasaibh na fhuil," ars esan, "bu mhath air a chasan an-dè e."
Ghabh e dha na Sasannaich ann a shin 's mharbh e iad. Nach e bha carach. Bha e an aghaidh an lagh dhut a dhol a-steach ann a shiud.
JR: Ò an robh? A dhol a-steach a Steòrnabhagh?
RM: Bha, a dhol a-steach dhan a' chaisteal ann. Bha e aig gob a' chidhe ann a shin. Bha. Ò, bha e ga watchaigeadh tha fhios agad. Bha e a' watchaigeadh 'son nuair a bhiodh na Mòr-thìrich a' goid a' chruidh nach do chuir e an còcaire dhan a... dhan a' choire. Cha tàinig iad ann riamh bhon uair sin. Bha àirigh aca ann... shìos ann an seo, shìos ann a... thall ann am mòinteach Àrnais, Àirigh na Mòr-thìr, 's rug iad air ann a shin. Ach thàinig esan an t-astar à Ùig, agus bha coire aca a-staigh ann am buaile bhig ann a shiud, agus... bruiche mart ann. An còcaire... 's fear an urra ris, an còcaire. Rug esan air thòn 's air chùl amhach air a' chòcaire 's chuir e air a cheann dìreach dhan a' choire e.
Ruairidh MacAmhlaigh (RM): Ò seadh an caisteal...
JR: Rinn e an gnothach air na Sasannaich.
RM: Rinn e an gnothaich air na Sasannaich. Thàinig e fhèin 's dhà no trì eile à Ùig a-nall agus... Thàinig e fhèin 's dhà no trì... dhà no trì eile à Ùig a-nall agus dh'fhalaich an fheadhainn a thàinig còmhla ris e fhèin... iad fhèin. Agus thàinig esan agus sheas e, sheas e ann a shiud air a' ghainmhich agus aodach boireannaich air agus e cas-rùisgte, 's e a' dannsa ann a shin 's pleata... pleata mhòr mu uachdar agus an claidheamh fon a... fon a' phleata. Agus 's ann a dh'fheumadh iad tighinn a-mach a choimhead a' bhoireannaich 's a' gabhail view oirre. Air a fhuair esan a-mach iad, chun na traghad, chaidh e eatorra 's an caisteal. Ghabh e dhaibh. Bha càch a-nuas còmhla ris. Ghabh iadsan dhàsan. Mharbh iad a bhràthair ann.
"Seasaibh na fhuil," ars esan, "bu mhath air a chasan an-dè e."
Ghabh e dha na Sasannaich ann a shin 's mharbh e iad. Nach e bha carach. Bha e an aghaidh an lagh dhut a dhol a-steach ann a shiud.
JR: Ò an robh? A dhol a-steach a Steòrnabhagh?
RM: Bha, a dhol a-steach dhan a' chaisteal ann. Bha e aig gob a' chidhe ann a shin. Bha. Ò, bha e ga watchaigeadh tha fhios agad. Bha e a' watchaigeadh 'son nuair a bhiodh na Mòr-thìrich a' goid a' chruidh nach do chuir e an còcaire dhan a... dhan a' choire. Cha tàinig iad ann riamh bhon uair sin. Bha àirigh aca ann... shìos ann an seo, shìos ann a... thall ann am mòinteach Àrnais, Àirigh na Mòr-thìr, 's rug iad air ann a shin. Ach thàinig esan an t-astar à Ùig, agus bha coire aca a-staigh ann am buaile bhig ann a shiud, agus... bruiche mart ann. An còcaire... 's fear an urra ris, an còcaire. Rug esan air thòn 's air chùl amhach air a' chòcaire 's chuir e air a cheann dìreach dhan a' choire e.
Cruth Inneal a' Chlàir
Reel to reel
Càileachd an Fhuaime
Math